گزارشگر ایسنا در این خصوص مینویسد: صبحی که در آغاز آن توافق ژنو اعلام شد، تعدادی از نمایندگان در صحن علنی آشکارا اعلام نارضایتی کردند و رئیس مجلس که انتظار میرفت جلسه یکشنبه ( 3 آذر) با حضور او آغاز شود در این جلسه شرکت نکرد.
دو روز بعد، سهشنبهای که گذشت، مردم هنوز برای هم پیامهای تبریک می فرستاند، که برخی نمایندگان در تریبون مجلس شکایت کردند که صداهایی در کف مجلس شنیده میشود که توافقهای صورت گرفته در ژنو را جام زهر و قرارداد ننگین نامیدهاند.
باز اما از تریبون ریاست مجلس اظهار نظرهای صریحی شنیده نشد تا این که محمد رضا باهنر نایب رییس مجلس خبر را اعلام کرد، «وزیر امور خارجه، صبح چهارشنبه به مجلس میآید تا گزارشی در مورد توافقهای صورت گرفته به نمایندگان ارائه کند.»
از همان زمانی که اعلام شد موضوع پرونده هستهای ایران از دستور کار شورای امنیت ملی خارج و در دستور کار وزارت امور خارجه وارد میشود، انتظار میرفت که تکثر موضع گیریها در مجلس دامن وزرات خارجه را در این مورد بگیرد و این انتظار هم وجود داشت که مجلس نقش جدیتری در روند مذاکرات را طلب کند.
با این وجود، وقتی بعد از دور اول مذاکرات ژنو اظهارات وزیر امور خارجه در کمیسیونی در یک روزنامه ظریف را روانه بیمارستان و بعد هم برای یک هفته خانه نشین کرد، انتظارهای مجلسیان برای حضور حداقل یک نماینده در تیم مذاکره کننده بیجواب ماند.
بعد از حرفهای تندی که روز یکشنبه از تریبون مجلس شنیده شد، تصور میشد که امروز (6 آذر) در جلسه مجلس با ظریف آن حرفهای درشت و سنگین ادامه پیدا کند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، و سرپرست هیات ایرانی مذاکره کننده با گروه 1+5، در آغاز جلسه علنی امروز، که باز هم بدون نطق لاریجانی آغاز شد، توضیحات مفصلی در مورد لغت به لغت سندهای امضا شده و توافقهای صورت گرفته داد، چهار متن مختلف، متن اصلی توافق به زبان انگلیسی، ترجمه دقیق متن انگلیسی، ترجمه کلمه به کلمه به جز چند عنوان محدود و جدولی که در آن توافق به چند لایه تقسیم شده،در اختیار نمایندگان قرار گرفت.
وزیر امور خارجه در اظهارات مقدماتی خود به نمایندگان گفت: کسانی که در جلسه نبودند نمیتوانند در مورد آن چیزی که پشت درهای بسته گفته شده است با انصاف قضاوت کنند.
وی در ادامه با تشریح تک تک بندهای توافق نامه به صورت جزئی، خطاب به نمایندگان گفت: ما روی کلمه به کلمه مذاکرات و توافق حساسیم اما علیالقاعده بیش از آنچه که میتوانیم از ما توقع نیست. در پیشگاه ملت و نمایندگان ملت برای ناتوانی، کمکاری، ضعف و هر چه که بوده عذرخواهی میکنیم و امیدواریم کاری که کردیم مورد قبول درگاه الهی قرار گیرد.
بعد از اظهارت ظریف، نوبت نطقهای چهار دقیقهای نمایندگان شد، روز گذشته گفته شده بود که تنها سه نماینده آن هم به قید قرعه انتخاب خواهند شد تا در صحن علنی پشت تریبون بروند، اما جلسه میزبان هشت سخنران بود.
علیرضا زاکانی، و حداد عادل از فراکسیون اصول گرایان، جواد هروی و فتحالله حسینی از نمانیدگان نزدیک به جبهه رهروان ولایت، محمدرضا تابش با نظرات اصلاح طلبانه، روحالله حسینیان از اعضای جبهه پایداری، جواد جهانگیرزاده و علاءالدین بروجردی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در اظهاراتی که همه بر حمایت از تیم مذاکره کننده تاکید داشت و از آن تشکر کردند، نقدها و نظراتشان را در حضور وزیر و سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده با 1+5 بیان کردند.
تابش در جریان نطق خود از رئیس جمهور تشکر کرد که محور برنامههای خود را عقلانیت و تدبیر قرار داده است و افزود «دیپلماسی ما به جای شعار و تشنجآفرینی بر پایه عقلانیت و فنون و مهارتهای دپیلماتیک به جای تهدید برای کشور فرصت آفرید؛ یعنی نگرانی، دلشوره، اضطراب و بیاعتمادی که منجر به پیدایش تهدیدهای برای کشور میشد جای خود را به امید داده است و این پیدایش امید و اعتماد به نفع همه است حتی مخالفین دولت چرا که در فضای امید و اعتماد بهتر میتوانند مخالفت کنند.»
جواد جهانگیرزاده، عضو فراکسیون رهروان ولایت هم در اظهاراتش گفت « باید باور کنیم که مذاکرات تاثیرات مثبتی هم داشته است و فضای منفی علیه ایران را شکسته است. ما از تیم مذاکره کننده قدردانی میکنیم، حمایت خود را از آنها اعلام می کنیم اما نگرانیهایی هم داریم که آنها را یادآور می کنیم.»
روحالله حسینیان، از اعضای جبهه پایداری از تریبون مجلس خطاب به وزیر گفت« ما تفاهمنامه ژنو را نه جام زهر میدانیم و نه دستاورد شادیآفرین، بلکه آن را انعطافی ضروری برای تقویت درونسازی انقلاب اسلامی میشماریم، ما از پیامدهای تفاهمنامه نگران هستیم و نگرانی خود را با دولت در میان میگذاریم که راه دقیقتر و عاقبتاندیشتر چارهساز نماییم. عبارات تفاهمنامه حتی حق غنیسازی اورانیوم را با عبارتی دو پهلو یا مقید آورده است که نتیجهاش جز محدودسازی حق غنی سازی هیچ مفهومی ندارد.»
علاالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی هم در ضمن یادآوری این که در مذاکرات 10 سال قبل، 1+5 حتی حاضر به قبول یک دستگاه سانترفیوژ هم در ایران نبود، مذاکرات اخیر را کاری بسیار عظیم، توصیف کرد و گفت «مجلس نقش بسیار مهمی در همه مراحل بیست سال گذشته توانمندی هستهای ایفا کرده است و همین مجلس بود که با گذراندن یک مصوبه قانونی که به تعبیر مقام معظم رهبری از همه مصوبات همه مجالس بعد از انقلاب مهمتر بود از اجرای پروتکل الحاقی جلوگیری کرد و جاده هموار شد تا دانشمندان سختکوش و متخصص ما توانستند به جلو حرکت کنند و بر همه این دانش مسلط شوند.»
در عین حال زاکانی در اظهارات خود، این جمله رئیس جمهور که گفته است چرخ هستهای بچرخد، چرخ زندگی مردم هم بچرخد، را غیر کارشناسی خواند و تاکید کرد که «آینده که کشور در گرو موضوع پرونده هستهای است، امروز به تیم خودمان اعتماد داریم اما نسبت به دشمن بدبین هستیم.»
بعد از اظهارات نمایندگان که گاهی از 4 دقیقه و حتی 6 دقیقه هم طولانیتر شد و با طعنههای رئیس مجلس همراه بود؛ وزیر امور خارجه دوباره پشت تریبون برگشت تا به سولاتی که در این میان مطرح شد و نقدهایی که از تریبون مجلس گفته شد پاسخ دهد.
وزیر در اظهاراتش تاکید کرد که بارها به صراحت گفته است که به غرب اعتماد نداریم و غربیها باید اقداماتی برای جلب اعتماد ملت ایران انجام دهند و ادامه داد: مذاکرات ما با غرب تنها در مورد پرونده هستهای ماست و مسائلی که در مورد حقوق بشر و چیزهای دیگر مطرح می شود قابل دنبال کردن نیست.
وی همچنین در مورد رفع تحریم داراییهای بلوکه شده ایران در آمریکا، تصریح کرد که نمیتواند اقدامات گذشته را برگرداند، اما با امیدواری یادآور شد که خیلی از شرکتها و کشورها امروز در صف مذاکره با ایران و حضور در کشور ما هستند.
علی لاریجانی که خودش قبلا مذاکره کننده ارشد ایران در موضوع پرونده هستهای بوده است، در پایان اظهارات وزیر امور خارجه گفت که لازم است آقای ظریف و هیات مذاکره کننده تلاش کنند ساختار فناوری هستهای جمهوری اسلامی را حفظ کنند. این چارچوب و ساختار باید هم کاملا حفظ شود، هم در تحقیق و توسعه ابعاد کار با محدودیت مواجه نشود و هم دانش هستهای دچار محدودیت نشود. اگر این مسائل مورد توجه قرار گیرد باید به هیات مذاکره کننده برای حل موضوع قدرت مانور داد.
لاریجانی یادآور شد که حق استفاده از انرژی هستهای برای ما محفوظ است حتی اگر در حال حاضر مجال مناسب برای استفاده از آن نباشد.
رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهارتش گفت که ماههای آینده ماههای حساسی است که باید منتظر اقدام غربیها در برداشتن تحریمها باشیم و به همین دلیل باید از تیم مذاکره کننده هستهای حمایت شود.
در حالی که ظریف و عراقچی با بدرقه ابوترابی فرد نایب رئیس مجلس، صحن علنی مجلس را ترک میکردند؛ فضای مجلس که وارد بررسی دستور کار روزنامه خود می شد هنوز تحت تاثیر گزارش وزیر امور خارجه قرار داشت و لاریجانی در پایان نطقش، یادآور شد که مجلس باز هم موضوعاتی را که به نظرش لازم بیاید به وزارت خارجه منتقل خواهد کرد.